جمعه 10 فروردين 1403 شمسی /3/29/2024 2:51:54 PM
معدن نامه شماره 94 را بخوانید

سواحل مکران در حالی قرار است به قطب تولید و تجارت تبدیل شود که مطالعات زمین شناسی در آن صورت نگرفته است. کارشناسان زمین شناسی معتقدند که احتمال بروز سونامی در این منطقه به شدت بالاست و ممکن است صنایع موجود را در خود غرق کند.
از خطر وقوع سونامی در مکران تا برگزاری گردهایی بزرگان طلا و جواهر و گوهر سنگ ها در کیش


سونامی در کمین "مکران"

بزرگترین خط ساحلی کشور بدون انجام مطالعات زمین شناسی میزبان صنایع شد

سواحل مکران در حالی قرار است به قطب تولید و تجارت تبدیل شود که مطالعات زمین شناسی در آن صورت نگرفته است. کارشناسان زمین شناسی معتقدند که احتمال بروز سونامی در این منطقه به شدت بالاست و ممکن است صنایع موجود را در خود غرق کند.

معدن‌نامه| 70 سال پیش بود که یک سونامی عظیم در منطقه مکران به وجود آمده و سواحل مکران را به هم ریخت. کارشناسان زمین شناسی بر این باورند که احتمال وقوع سونامی دوباره در منطقه مکران وجود دارد از این رو پیش از استقرار صنایع بزرگ لازم است تا مطالعات زمین شناسی عمیقی صورت بکیرد و در آن میزان تاثیر وقوع سونامی احتمالی در این منطقه عظیم اقصادی صورت گیرد تا صنایع آن از هز گونه آسیب احتمالی درامان بمانند.

پیگیری های معدن نامه نشان می دهد که هیچ گونه استعلامی از سوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در این منطقه صورت نگرفته و هنوز مشخص نیست که صنایع مستقر در این منطقه چه میزان آسیب پذیری در برابر سونامی مکران دارند.

در همین رابطه راضیه لک رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور معتقداست: از نظر تاریخی در سواحل جنوب خاوری، منطقه مکران چندین بار سونامی رخ داده است. آخرین آن مربوط به سال 1945 میلادی ودر ارتباط با رخداد یک زمین لرزه با بزرگای 8.1 ریشتر بوده است. تلفات این سونامی حدود 4000 نفر کشته و خسارت های اقتصادی فراوان بوده است.

او می گوید: این سونامی سواحل پاکستان، عمان وایران را تحت تاثیر قرار داد که البته خسارت های مربوط به سواحل ایران بسیار کمتر از پاکستان و عمان بوده است، چرا که در آن زمان در نوار ساحلی ایران تاسیسات مهمی وجود نداشته است. خطر سونامی وتوفان های حاره ای در سواحل مکران همیشه وجود دارد. مطالعات و مدلسازی هایی در این ارتباط توسط سازمان های مختلف ازجمله، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور انجام پذیرفته واطلاعات آن در دسترس است.

لک می افزاید: عامل ایجاد سونامی زلزله‌های زیر بستر دریا است که باعث ایجاد امواج بلندی در سطح دریا می‌شود و اگر این امواج قدرت زیادی داشته باشند، سبب تخریب ساحل هم می‌شوند.

رئیس سازمان زمین شناسی معتقد است: در برنامه ریزی های توسعه زیرساخت های مکران اقداماتی از طرف ستاد توسعه سواحل مکران انجام شده است اما نماینده ای به صورت دائمی از طرف سازمان زمین شناسی کشور دراین برنامه ریزی ها وجود ندارد.

 او در پاسخ به این پرسش که آیا حتمال بروز یک سونامی با توجه به زلزله های اخیر جنوب در خلیج فارس و دریای عمان وجود دارد؟ می گوید: شرایط خلیج فارس ودریای عمان در این ارتباط با یکدیگر متفاوت است. در جنوب استان سیستان و بلوچستان و در ناحیه مکران، به موازات خط ساحل در داخل دریای عمان فرورانش پوسته اقیانوسی به زیر بلوک ایران را داریم که از بندر گواتر شروع شده و تا سواحل پاکستان و نزدیک بندر جاسک ادامه می‌یابد.

به گفته رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدن کشور، در سواحل مکران تا تنگه هرمز، به دلیل ارتباط مستقیم با اقیانوس هند، زمین ساخت پویای مرتبط با ساختارهای پیرامونی اقیانوس هند وحجم بسیار عظیم آبی که در اقیانوس وجود دارد پتانسیل رخداد مه موج یا سونامی قابل توجه است اما در خلیج فارس، با وجود زمین ساخت پویا ولرزه خیزی بالا، به دلیل حجم محدود آب احتمال رخداد بسیار کمتر است. وجود خیز قاره ای در منطقه دریای عمان که عمق آب از حدو سه هزار متر به کمتر از 200 متر می رسد موجب فراهم شدن پهنه ای بسیار مستعد برای زمین لغزش های بسیار بزرگ گردیده است که خود می تواند موجب ایجاد مه موج شود.

او تصریح می کند: مه موج هایی که در اقیانوس هند ودریای عمان شکل می گیرند برروی سواحل خلیج فارس تاثیر محدود(شاید کمتر از ده درصد) دارند. بنابراین جزایر خلیج فارس از خطر وقوع سونامی در امانند.

 لک در پاسخ به این پرسش که برای طرح توسعه مکران تا چه اندازه نظر کارشناسی سازمان زمین شناسی  اخذ شده است؟ می گوید: متاسفانه تا این لحظه هیچ گونه استعلامی و نظر کارشناسی از سازمان زمین شناسی کشور گرفته نشده است.

 او می افزاید: خطراتی که صنایع مستقر در سواحل را تهدید می کنند مرتبط با مهندسی سواحل ومورفودینامیک آن است. هر نوع موجی از جمله مه موج یا سونامی موجب اعمال نیرو بر ساحل وسازه های مستقر برروی آن می شود. نتیجه اثر این نیرو بر سازه ها توسط مهندسین عمران مطالعه می شود.

 رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافت معدنی کشور معتقد است: بهترین راهکار، رعایت فاصله مناسب از خط ساحلی (بر اساس مشخصات فنی پروژه)، ایجاد موج شکن های بزرگ ورعایت اصول مهندسی سازه بر اساس نتایج مدلسازی هایی که میزان نیروی وارده برای سازه ها را برآورد می کنند، است. البته معمولا هر بنایی دارای یک عمر مفید برای بهره برداری است. ممکن در طول بهره برداری با سونامی مواجه شود وممکن است نشود. این موضوع بسته به دوره بازگشت دارد. در رابطه با زمین لرزه وسونامی محاسبه دور بازگشت با ضریب اطمینان بالا، در حال حاضر تقریبا غیر ممکن است اما برای موج های حاصل از توفانهای حاره ای معمولا متخصصان اقیانوس شناسی وهواشناسی، دوره بازگشت هایی رامعرفی می کنند.

او می گوید: سازمان زمین شناسی و پژوهشگاه اقیانوس شناسی مدلسازی سونامی احتمالی در اثر یک رویداد زمین لرزه حدود هفت ریشتر و تاثیر بر مناطق ساحلی را در بخشهایی از سواحل مکران انجام داده اند و گاه می توان با جابجایی جزیی در محل احداث یک سازه ساحلی ضریب اطمینان آنرا تا نود درصد افزایش داد

 لک می افزاید: همانگونه که با زلزله نمی توان مقابله کرد، ازسونامی نیز نمی توان به صورت کاملا موفقیت آمیز در امان ماند. مهم این است که شناخت مناسبی از پتانسیل رخداد این پدیده ها داشته باشیم واستانداردهای زندگی مان را براساس واقعیت احتمال رخداد آنها تعیین نماییم. شناخت پتانسیل ها نیز نیاز به پژوهش ها ومطالعات میدانی گسترده دارد که این کار توسط دستگاه های مختلف قابل اجرا است.

 او درباره وقوع سونامی در دریای خزر نیز می گوید: دریای کاسپین به دلیل بسته بودن توده آب، نسبت به دریاهای آزاد، از پتانسیل ایجاد وشدت های کمتری برخوردار است. البته ویژگی زمین شناسی دریای کاسپین جنوبی(بخش ایرانی کاسپین) به گونه ای است که دارای خیز قاره ای با شیب نسبتا زیاد است. احتمال رخداد زمین لغزش های بزرگ در هنگام رخدادهای زمین لرزه در این مناطق زیاد است که خود می تواند موجب تشکیل موج های بلند شود. البته شدت آن قطعا از حاشیه اقیانوس ها کمتر خواهد بود. در ارتباط با کاسپین مطالعات جامعی را سازمان زمین شناسی کشور با همکاری زمین شناسان روسیه برنامه ریزی نموده است که میدواریم دستاوردهای آن مسائل ناشناخته را مرتفع کند.

***

معرفی عقیق و پیروزه ایران به دنیا

گردهمایی بزرگان طلا، جواهر و گوهر سنگ ها در کیش

معدن‌نامه| اولین سمپوزیوم بین المللی تجارت گوهرسنگ ها در ایران با محوریت عقیق و پیروزه از 20 تا 24 آبانماه امسال در مرکز نمایشگاه های بین المللی جزیره کیش برگزار می شود.

شرکت رستاک پاد ویژن به عنوان مجری این نمایشگاه همچنین به طور همزمان چهارمین نمایشگاه بین المللی طلا، جواهر، نقره، ساعت و گوهرسنگ ها را در این نمایشگاه برگزار خواهد کرد.

به گزارش معدن نامه، این نمایشگاه به مرجعی برای معرفی توانمندیهای صنعت طلا، جواهر، ساعت، سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی و گوهر سنگ ها در جزیره کیش تبدیل شده و کمیته گوهر خانه معدن ایران در این نمایشگاه حضور فعالانه ای خواهد داشت.

علاقمندان برای کسب آطلاعات بیشتر می توانند به آدرس www.rastak-expo.com مراجعه کرده و از نحوه برگزاری این دو نمایشگاه ها و سایر نمایشگاه های معدنی مطلع شوند.

***

دانشجویان و جامعه مدنی

سرمقاله/مرجان فضلی
دبیر اتحادیه انجمن های علمی مهندسی معدن کشور

رشته مهندسی معدن جزو رشته هایی می باشد که دانش آموزان با عدم شناخت کافی وارد این رشته می شوند و در اغلب مواقع انگیزه کافی برای تحصیل در این رشته مادر را ندارند و در صورت فراهم آمدن شرایط، اقدام به تغییر رشته می کنند و در مواقعی پس از چند ترم تحصیل انصراف می دهند.

اما سوالی که مطرح می شود این است : مگر معدنکاری مهم ترین و اساسی ترین رکن یک صنعت نیست؟ پاسخ به این سوال زمانی روشن می شود که فعالیت ها و اقتصاد کشورهای پیشرفته را رصد می کنیم و مقایسه ای میان اقتصاد مبتنی بر نفت کشورمان با کشورهای پیشرفته انجام می دهیم. در این دست کشورها معدنکاری و کشاورزی در الویت دانشگاه ها و بخش صنعتی قرار دارند. انجمن های علمی فعال در دانشکده های معدن مهم ترین وظیفه را در ایجاد این انگیزه ایفا می کنند به جهت این که افرادی عضو این انجمن ها هستند که دغدغه های فراوانی در زمینه های مختلف این رشته دارند. در حقیقت مشکلات فراوانی چه در بحث آموزش در این رشته و چه در بحث ارتباط علم تولید شده در دانشگاه ها با صنعت وجود دارد که یافتن این مشکلات و ارائه راه حل آن ها نیازمند تشکیلات منسجم تری است. به همین جهت اتحادیه انجمن های علمی می تواند خطی مشی را برای انجمن های عضو تعیین کرده و همه در یک جهت حرکت کنند تا بتوان در چهارچوبی قانونمند ضمن ایجاد انگیزه و پویایی در میان دانشجویان این رشته به فراهم کردن فضای رقابتی میان دانشجویان این رشته مانند برگزاری مسابقات در سطح ملی، بسط و توسعه فرهنگ مشارکت، همکاری و توسعه ی فعالیت های گروهی علمی پرداخت.                                                    

اولین هدف و موضوعی که در یک اتحادیه مطرح می شود بحث ارتباط دانشگاه و صنعت است این موضوع بسیار صحیح است ولی الویت باید بر روی بخش دانشگاه باشد به این جهت که سطح دانشگاه ها و به تبع آن انجمن های علمی متفاوت هستند. بسیاری از انجمن ها توانایی برگزاری یک بازدید کوچک را هم ندارند و حمایت مالی ندارند. در بسیاری از شهرها مدرس برای نرم افزار های تخصصی معدنی وجود ندارد و موارد دیگر بدین ترتیب حداقل فعالیت ها ولی اهم فعالیت هایی که این تشکیلات می تواند انجام بدهد در این راستا  است.

در وهله ی بعد می توان برای بخش ارتباط این قطب علمی قوی با صنعت برنامه ریزی کرد که در این برنامه ریزی با در نظر گرفتن پروژه های مشترک با صنعت در ارتباط با فضای کسب و کار و کارآفرینی  با توجه به نیاز روزافزون جامعه به فضای کارآفرینی و فعالیت های استارتاپی این ارتباط را هر چه بیشتر تقویت کرد.                                                                                 

مورد دیگری که مطرح می شود ایجاد فضایی است مانند یک کمیته یا امثال آن جهت ارتباط هرچه بیشتر بانوان دانشجوی مهندسی معدن سراسر کشور به جهت ایجاد انگیزه و خودباوری و همچنین برطرف کردن مشکلاتی اعم از کارآموزی و حضور در بازدید ها و... که برای بانوان دانشجوی این رشته در حال حاضر وجود دارد. جامعه باید این موضوع را بپذیرد که بانوان مستعد فراوانی در این رشته مشغول به تحصیل و فعالیت هستند و صرفا نباید مسئله جنسیت در بحث آموزش واستخدام آن ها دخیل باشد. انسان ها بر مبنای توانایی ها و استعداد هایشان می توانند متمایز باشند نه صرف جنسیت.



نمایش ساده


مطالب مرتبط



نظر تایید شده:0

نظر تایید نشده:0

نظر در صف:0

نظرات کاربران

آخرین عناوین